RANGOLI – UMETNOST NA OTVORENOM

− indijska duhovnost skrivena u bojama –

Indijska kultura, kao jedna od najstarijih kultura sveta, temelji se na dugoj i brižljivo očuvanoj tradiciji indijskog naroda. Najveća vrlina indijske kulture jeste njena raznolikost, te veliki broj običaja koji svoje utemeljenje imaju upravo u religiji i duhovnosti. Indijska umetnost kao značajan element velike indijske kulture, svoj izraz takođe temelji na duhovnosti.

Jedan od primera takve umetnosti je i rangoli, umetnost oslikavanja pločnika ispred kućnog praga. Rangoli se prvobitno odnosio na običaj da žene svakog dana oslikavaju pločnike ispred kućnog praga i to u vreme velikih praznika, da bi se umetnost kasnije proširila i na druge javne prostore i tako postala svojevrsna umetnost na otvorenom.

Reč rangoli potiče iz sanskrita, od reči rangaavali (reč Rang na hindi jeziku ima značenje „boja“ dok avali ima značenje „niz boja“). Gotovo svaka indijska država ima svoj naziv za rangoli, te tako nazivi za ovu indijsku umetnost variraju od jedne do druge indijske države.

U duhovnom smislu, Indusi veruju da oslikavanje pločnika ispred kućnog praga rangoli tehnikom donosi sreću, te da iz kuće tera zle sile. Iz tog razloga se pločnici ispred kućnog praga oslikavaju svakog jutra i to dezenom koji ima određeno spiritualno značenje i kojim želi da se privuče određena energija.

Rangoli je izuzetno stara umetnost koja datira još iz Vedskog perioda, a pominje se i u čuvenom indijskom epu Ramajana. Dakle, još u doba drevne Indije, žene su morale da znaju vojne veštine, da recituju tekstove iz Vede i da budu umešne u oslikavanju oltara i to upravo rangoli tehnikom. Ono što je zanimljivo, to je da je ova umetnost kratkog veka jer se istog tog dana pločnik ispira vodom, a naredni dan započinje oslikavanjem novog dezena.

Suština rangoli umetnosti leži u raznovrsnim

dezenima na kojima najviše prednjače floralni (lotus, neven, ruža) i animalni (paun, ptice) motivi ili hindu božanstva (Ganeš, Krišna). Rangoli umetnik, prvo odabere prostor koji će oslikati, zatim belom kredom naslika dezen a potom ga boji (uglavnom prstima, najčešće palcem) raznim bojama. Za bojenje dezena, uglavnom se koristi obojeni pirinač, obojeno brašno, pesak u boji ili latice cveća (najčešće latice nevenog cveta). Rangoli umetnost je izuzetno popularna umetnost u Indiji, a u prilog tome govore i brojna takmičenja na kojima se rangoli umetnici nadmeću ko će što maštovitije i raskošnije oslikati neki dezen.

U početku se rangoli oslikavao za vreme velikih praznika i svetkovina, poput najvećeg hindu praznika Divalija (Diwali), a danas se Rangoli oslikava u prilikama koje se ne odnose samo na svetkovine i razne svečane prilike. Rangoli, s vremenom dobija i nove forme, te se tako, na primer, u indijskoj državi Radžastan, gde se rangoli naziva mandana oslikavaju zidovi velikih površina i to trajnim bojama, te tako ti svojevrsni indijski murali ostaju trajno sačuvani.

Fotografije: Pinterest